Zgłoszenie patentowe. Co to jest? Na czym polega?

Zgłoszenie patentowe to wniosek skierowany do urzędu patentowego o udzielenie ochrony patentowej wynalazkowi. Patent to formalnie przyznane prawo do wyłącznego korzystania przez dany okres czasu z wynalazku na ściśle określonym terytorium.

Przyznanie patentu trwa klika lat od momentu złożenia zgłoszenia patentowego. W Polsce ten okres wynosi średnio 4-5 lat.

W zakresie praw można w uproszczeniu powiedzieć, iż zgłoszenie patentowe zapewnia podobną ochronę prawną jak patent.

Dla inwestorów Venture Capital (np. fundusze Bridge Alfa) najważniejsza różnica wynika z braku pewności związanej z pozyskaniem patentu. W przypadku projektów opartych na wynalazku (czyli przed etapem komercjalizacji) oszacowanie tego ryzyka przez fundusze stanowi główny element analiz due diligence.

O wycenie zgłoszenia patentowego oraz wpływie różnic pomiędzy nim a patentem na wycenę firmy pisałem w Wycena zgłoszenia patentowego. Temat wyceny patentu poruszyłem w Wycena patentu. Na czym polega? Metody.

Zgłoszenie patentowe będzie stanowić bazę opisu wynalazku w teaserze inwestycyjnym oraz prezentacji (pitch deck) w przypadku kontaktów z funduszami seed capital.

Ścieżki (procedury) zgłoszenia patentowego

Osoba czy firma, która zamierza pozyskać ochronę patentową wynalazku może przeprowadzić zgłoszenie patentowe w ramach następujących trzech ścieżek, czyli procedur zgłoszeniowych:

• krajowej,
• regionalnej (europejskiej),
• międzynarodowej.

Procedura krajowa zgłoszenia patentu zakłada pozyskanie ochrony patentowej w kraju poprzez krajowy urząd patentowy.

W Polsce procedurę tę realizuje się poprzez Urząd Patentowy RP. Ochronę patentową w danym kraju można przeprowadzić również w poprzez zastosowanie procedury regionalnej lub międzynarodowej.

Ochrona patentowa wynalazku w procedurze regionalnej (europejskiej) bazuje na Konwencji o patencie europejskim z 1973 roku, czyli tzw. Konwencji Monachijskiej.

Zgłoszenie patentowe przeprowadza się w Europejskim Urzędzie Patentowym. Procedura ta daje możliwość wyboru konkretnych krajów, sygnatariuszy Konwencji Monachijskiej, gdzie ochrona patentowa ma mieć miejsce.

Innymi słowy, zgłoszenie patentowe w Europejskim Urzędzie Patentowym skutkuje rozpoczęciem procedury patentowej w każdym z wybranych krajów.

Procedura międzynarodowa zgłoszenia patentowego opiera się na Układzie o Współpracy Patentowej, czyli PCT (Patent Cooperation Treaty), z 1970 roku.

Podobnie, jak w przypadku procedury europejskiej, w procedurze międzynarodowej osoba czy podmiot zgłaszający ma możliwość dokonania wyboru krajów, gdzie ochrona patentowa ma obowiązywać.

Takie zgłoszenie patentowe automatycznie przekazuje się do wybranych krajów, sygnatariuszy Układu o Współpracy Patentowej zawartego w Genewie.

Zgłoszenia patentowego w ramach procedury regionalnej (europejskiej) i międzynarodowej (PCT) można dokonać za pośrednictwem Urzędu Patentowego RP.

Zgłoszenie patentowe – prawo pierwszeństwa w innych krajach

Zastosowanie jednej z tych procedur zgłoszenia patentowego nie ogranicza w żaden sposób możliwości zastosowania innej.

Innymi słowy, rozpoczęcie na przykład procedury krajowej nie ogranicza kontynuowania zgłaszania ochrony patentowej w innych krajach w ramach pozostałych procedur.

Wręcz przeciwnie, rozpoczęcie procedury w jednym kraju zapewnia specjalne prawa w odniesieniu zgłoszeń w innych krajach.

Chodzi o to, iż zgłoszenie patentowe w jednym kraju przyznaje osobie zgłaszającej patent prawo pierwszeństwa do zgłoszeń tego samego wynalazku w kolejnych krajach.

Prawo to gwarantuje możliwość dokonania zgłoszeń przez 12 miesięcy od momentu wniesienia zgłoszenia patentowego w kraju „bazowym”.

Prawo pierwszeństwa wynika z „Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej” z 1883 roku. Dotyczy ono sygnatariuszy tej umowy, czyli około 177 państw (stan na luty 2018 roku).

Zgłoszenie patentowe – procedura

Poniżej przedstawię w uproszczeniu procedurę zgłoszenia patentowego. Jako przykład posłuży mi krajowa procedura zgłoszeniowa w Urzędzie Patentowym RP.

Kolejne etapy, które mają miejsce w ramach procedury krajowej zgłoszenia patentowego są następujące:

• złożenie dokumentacji zgłoszeniowej dotyczącej patentu – piszę więcej o niej poniżej, w kolejnej sekcji,
• badanie formalno-prawne – sprawdzenie czy dokumentacja zgłoszeniowa zawiera wszystkie wymagane elementy,
• klasyfikacja zgłoszenia – przypisanie wynalazku do określonej dziedziny techniki, czyli nadanie odpowiedniego symbolu Międzynarodowej Klasyfikacji Patentowej (MKP), co ułatwia m.in. wyszukiwanie dokumentacji patentowej i analizę zgłoszonych patentów.
• poszukiwania w stanie techniki, czyli badanie wstępne – obejmują wykaz publikacji, które będą brane pod uwagę przy ocenie nowości i poziomu wynalazczego danego rozwiązania.
• ogłoszenie o zgłoszeniu (publikacja zgłoszenia) – następuje po upływie 18 miesięcy od daty pierwszeństwa do uzyskania patentu poprzez publikację w „Biuletynie Urzędu Patentowego RP”; ma umożliwić osobom trzecim zapoznanie się z treściami, które zawiera zgłoszenie patentowe, oraz przedstawienie jakichkolwiek uwag.
• badanie merytoryczne – przede wszystkim obejmuje ponowne sprawdzenie wymogów formalno-prawych i ocenę zdolności patentowej, czyli czy wynalazek m.in. spełnia wymogi nowości, odpowiedniego poziomu wynalazczego oraz czy nadaje się do przemysłowego zastosowania.
• udzielenie patentu – podlega wpisowi do rejestru patentowego oraz ogłoszeniu w „Wiadomościach Urzędu Patentowego”.

Potwierdzeniem przyznania ochrony patentowej wynalazkowi jest tzw. dokument patentowy. Dokument ten zawiera między innymi opis wynalazku, zastrzeżenia patentowe i rysunki. Można go określić jako „paszport” wynalazku.

Ochrona patentowa wynosi maksymalnie dwadzieścia lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w urzędzie patentowym.

Warunkiem koniecznym istnienia ochrony patentowej jest wnoszenie w terminie wszystkich opłat związanych z udzieleniem i utrzymaniem patentu.

Dokumentacja zgłoszenia patentowego

Zgłoszenie patentowe wynalazku do ochrony w Urzędzie Patentowym RP jest dokonywane na podstawie dokumentacji zgłoszeniowej.

Poniżej przedstawię jakie elementy powinna obejmować dokumentacja zgłoszeniowa w tej procedurze:

• wniosek o udzielenie patentu, który powinien zawierać między innymi oznaczenie osoby czy podmioty zgłaszającego oraz określenie przedmiotu zgłoszenia,
• streszczenie opisu wynalazku i jego charakterystycznych cech technicznych,
• opis wynalazku, który odnosi się do jego istoty,
• zastrzeżenia patentowe, czyli cechy wynalazku, definiujące zakres jego ochrony patentowej,
• rysunki – jeżeli są one niezbędne do zrozumienia wynalazku.