Zdolność patentowa wynalazku. Znaczenie dla inwestora.

Zdolność patentowa wynalazku to zespół konkretnych cech, które musi posiadać rozwiązanie techniczne, aby było można je uznać za wynalazek i objąć ochroną patentową.

W ramach zgłoszenia patentowego, zdolność patentowa danego rozwiązania technicznego jest analizowana przez urząd patentowy danego kraju.

Taką analizę przeprowadza również inwestor Venture Capital, gdy rozważa inwestycję w projekt bazujący na innowacyjnym rozwiązaniu. Piszę o tym więcej poniżej.

Zdolność patentowa – znaczenie dla inwestora Venture Capital

Fakt czy dane rozwiązanie cechuje zdolność patentowa ma kluczowe znaczenie dla inwestora Venture Capital. Innymi słowy, inwestor chce wiedzieć czy takie rozwiązanie można uznać za wynalazek i czy może być ono opatentowane.

Wynika to z tego, że patent umożliwia zabezpieczenie ochrony rozwiązania, czyli gwarantuje ustanowienie monopolistycznej pozycji.

Ta monopolistyczna pozycja to szansa na osiągniecie długoterminowych zysków przez startup, co prowadzi do wzrostu wartości startupu, czyli pakietów inwestora i założyciela.

Poprzez analizę zdolności patentowej, inwestor chce pozyskać wiedzę, która mu umożliwi oszacowanie szans zakończenia procedury patentowej z sukcesem.

Inwestor szacuje zdolność patentową rozwiązania na podstawie zgłoszenia patentowego oraz innych informacji uzupełniających.

Jeśli ocena rozwiązania wykaże, że zdolność patentowa istnieje, inwestor przeprowadza szersze analizy.

Mają one na celu oszacowanie rynku docelowego związanego z danym rozwiązaniem oraz siły monopolu na tym rynku. Kolejnym krokiem inwestora Venture Capital będzie dokonanie wyceny zgłoszenia patentowego.

Zdolność patentowa jest szczególnie ważna dla funduszy Bridge Alfa. Dla tych funduszy, istnienie zdolności patentowej wynalazku jest również warunkiem niezbędnym przy przeprowadzaniu inwestycji.

Zdolności patentowa wynalazku – ogólne założenia

Zdolność patentowa wynalazku jest oceniana na podstawie informacji przedstawionych w zgłoszeniu patentowym. Z tego punktu widzenia, niezwykle ważne dla procesu analizy jest to, aby opis rozwiązania był wyczerpujący.

Proces ustalania zdolności patentowej przedstawiam na przykładzie procedury w Polsce w oparciu o ustawę Prawo własności przemysłowej. Inwestorzy stosują w tym zakresie identyczne podejście .

Zdolność patentowa jest badana przez Urząd Patentowy w podziale na dwie główne fazy:

• pierwsza faza, czyli faza wstępna to stwierdzenie czy rozwiązanie ma charakter techniczny i czy może być uznane za wynalazek,
• druga faza to stwierdzenie czy wynalazek spełnia podstawowe warunki wymagane do uzyskania ochrony patentowej.

Czy rozwiązanie może być wynalazkiem?

W fazie wstępnej, rozwiązanie bada się pod kątem spełniania przez nie warunku charakteru technicznego.

Ma ono na celu sprawdzenie czy zgłoszone rozwiązanie może w ogóle być uznane za wynalazek. Badanie odbywa się drogą eliminacji cech, których nie posiadają wynalazki.

Innymi słowy, w fazie wstępnej zdolności patentowej nie sprawdza się czy rozwiązanie ma cechy wynalazku według określonej definicji. Raczej szuka się w nim cech, które posiadają rozwiązania nieuznawane za wynalazki.

„Rozwiązania”, które nie mogą być uznane za wynalazki, to między innymi:

• odkrycia, teorie naukowe i metody matematyczne,
• wytwory o charakterze jedynie estetycznym,
• plany, zasady i metody dotyczące działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gry,
• programy do maszyn cyfrowych.

Pełny zestaw wykluczeń znajduje się w wymienionej powyżej ustawie.

Pozytywna decyzja, iż rozwiązanie może być uznane za wynalazek kończy fazę wstępną badania czy zdolność patentowa może wystąpić. W następnych krokach sprawdza się czy danemu rozwiązaniu można zapewnić ochronę patentową.

Czy wynalazek może zostać opatentowany?

Jeśli w fazie wstępnej oceny zdolności patentowej drogą eliminacji uznano rozwiązanie za wynalazek to przechodzi się do realizacji kolejnej fazy.

W tej fazie, ustala się czy rozwiązanie można objąć ochrona patentową.

Dane rozwiązanie podlega opatentowaniu, jeśli spełnia trzy podstawowe warunki:

• nowości,
• poziomu wynalazczego (nieoczywistości, doniosłości),
• przydatności do przemysłowego stosowania.

Trzy powyższe warunki są kluczowe dla stwierdzenia czy zdolność patentowa charakteryzuje analizowane rozwiązanie.

Pomimo, iż dany wynalazek spełni powyższe kryteria nie zawsze obejmie go ochrona patentowa.

Lista wyłączeń dotycząca wynalazków, które nie mogą być objęte ochroną patentową znajduje się w ustawie Prawo własności przemysłowej.

Zdolność patentowa – kryterium nowości wynalazku

Pierwsze kryterium oceny czy zdolność patentowa występuje to nowość wynalazku.

W uproszczeniu, wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią istniejących rozwiązań technicznych, czyli tzw. stanu techniki. Jako datę graniczną przyjmuje się datę zgłoszenia rozwiązania do ochrony patentowej, a dokładniej datę pierwszeństwa do uzyskania patentu.

Wiedza o tych istniejących rozwiązaniach to wszelkie informacje udostępnione do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób.

Za taką wiedzę uznaje się również informacje zawarte w zgłoszeniach patentowych nieudostępnionych do wiadomości powszechnej, pod warunkiem ich ogłoszenia ich przyjęcia przez Urząd Patentowy.

Nieoczywistość (poziom wynalazczy) a zdolność patentowa

Kolejne kryterium oceny zdolności patentowej wynalazku to tak zwany poziom wynalazczy.

O poziomie wynalazczym mówimy wtedy, gdy dla przeciętnego znawcy z danej dziedziny konkretne rozwiązanie nie wynika, w sposób oczywisty, z istniejących obecnie rozwiązań technicznych (stanu techniki).

Innymi słowy, jeśli rozwiązanie ma charakter nieoczywisty (doniosły) dla osoby, która jest ekspertem w dziedzinie, której dany wynalazek dotyczy, to można mówić, iż ma ono poziom wynalazczy.

W ocenie poziomu wynalazczego, inaczej niż w kryterium nowości, nie bierze się pod uwagę informacji zawartych w zgłoszeniach patentowych, opublikowanych przez Urząd Patentowy.

Przydatność wynalazku do przemysłowego stosowania (przemysłowa stosowalność)

Zdolność patentowa według ostatniego kryterium jest badana poprzez analizę przydatności wynalazku do przemysłowego stosowania (wykorzystania).

O przydatności wynalazku do przemysłowego stosowania (przemysłowa stosowalność) mówimy wtedy, gdy, w uproszczeniu, dany wynalazek pozwala na wykorzystanie go, w szerokim znaczeniu, w jakiejkolwiek działalności przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa.

Przemysłowa stosowalność wynalazku ma miejsce wtedy, gdy wynalazek:

• jest możliwy do zastosowania (wdrożenia),
• stosuje (wykorzystuje) się w sposób powtarzalny z identycznym rezultatem,
• realizuje konkretny cel o charakterze praktycznym lub też zaspokaja praktyczną potrzebę.

Pozytywna ocena w tym kryterium oznacza, że analizowane rozwiązanie może być opatentowane. Kończy drugą fazę badania czy zdolność patentowa istnieje.