Corporate Venture Capital. Co to jest? Jak działa?

Corporate Venture Capital (CVC) to inwestycje Venture Capital przeprowadzane przez fundusze VC z zamiarem osiągnięcia nie tylko celów finansowych, ale również celów strategicznych (branżowych) ustanowionych przez dużą firmę (korporację), która jest dawcą kapitału dla tego funduszu.

Przypomnę, że Venture Capital (VC) to inwestycje kapitałowe dokonywane na rynku pozagiełdowym w przedsięwzięcia o charakterze biznesowym, które znajdują się we wczesnych fazach rozwoju.

Wczesne fazy rozwoju firmy to w fazy od momentu rozpoczęcia prac, mających na celu przekształcenie pomysłu w model biznesowy do momentu wczesnej ekspansji, która najczęściej występuje po pozytywnej weryfikacji rynkowej danego produktu czy usługi (np. Minimum Viable Product).

W procesie inwestycji w startup CVC stosuje podejście prawie identyczne do tego, które jest wykorzystywane w pozyskiwaniu innych inwestorów VC. Założyciel powinien wyposażyć się w trzy podstawowe materiały inwestycyjne, a w tym przede wszystkim teaser inwestycyjny.

Negocjacje z funduszem CVC zostaną zapoczątkowane listem intencyjnym (term-sheet) i zakończone umową inwestycyjną.

Fundusz Corporate Venture Capital (CVC) jak każdy inny fundusz VC

Fundusz Corporate Venture Capital funkcjonuje podobnie jak inne fundusze VC, a w tym fundusze seed capital. Podobnie, jak wszystkie fundusze, fundusz jest zarządzany przez grupę profesjonalistów specjalizujących się w zakresie inwestycji Venture Capital.

Fundusz CVC również działa według standardowych zasad obowiązujących w branży VC, czyli przez inwestorów finansowych. Te zasady to między innymi: dążenie do maksymalizacji zysku, dywersyfikacja inwestycji, sposób selekcji projektów, okres inwestycji, wyjście kapitałowe z inwestycji (exit).

Firmy czy projekty, w które taki fundusz zainwestował, w kolejnych rundach inwestycyjnych często pozyskują finansowanie od innych funduszy VC.

Corporate Venture Capital to inwestycje we wszystkich fazach rozwoju. Fundusze CVC, podobnie jak inne fundusze VC, specjalizują się w dostarczaniu finansowania dopasowanego do konkretnych faz rozwoju, czyli na przykład pre-seed, seed czy seria A.

Inwestycje Corporate Venture Capital należy jednoznacznie odróżnić od inwestycji dokonywanych przez inwestorów branżowych.

Inwestycje dokonywane przez inwestora branżowego polegają przejęciu wszystkich lub większościowych udziałów w firmie w celu sprawowania bezpośredniej kontroli, przy czym nie planuje się dokonania wyjścia kapitałowego.

Natomiast, CVC to inwestycje dokonywane w celu osiągnięcia przede wszystkim zysku kapitałowego poprzez przeprowadzenie wyjścia z inwestycji (exit).

Niefinansowe cele CVC

Jak wspomniałem powyżej, fundusze Corporate Venture Capital stawiają na pierwszym miejscu cele finansowe. Naczelny cel finansowy funduszu to maksymalizacja zwrotu, osiąganego na portfelu inwestycyjnym.

W odróżnieniu jednak od innych funduszy VC, zarządzający funduszem CVC są zobowiązani również realizować cele niefinansowe.

Cele te są narzucone funduszowi Corporate Venture Capital przez dostawcę kapitału do tego funduszu, czyli dużej firmy (korporacji), którą nazywam dalej „sponsorem funduszu”.

Wiąże się to przede wszystkim ze zdefiniowaniem branż czy typów projektów inwestycyjnych, w które może inwestować fundusz CVC.

Innymi słowy, sponsor funduszu określa szczegółowo obszar działania projektów, które mogą się stać celem inwestycji funduszu. Zazwyczaj są one ściśle związane z branżą korporacji sponsorującej fundusz lub z branżami z nią powiązanymi.

Podsumowując, fundusz CVC musi inwestować dla zysku, ale wyłącznie w projekty, które działają w branżach sponsora funduszu.

Cele niefinansowe funduszu CVC są odzwierciedlają konkretne cele branżowe sponsora takiego funduszu.

Te niefinansowe cele Corporate Venture Capital to między innymi:

• pozyskanie innowacyjnego know-how na rzecz firmy-sponsora,
• przetestowanie innowacyjnych technologii bez biurokratycznego obciążenia charakteryzującego duże korporacje,
• przetestowanie innowacyjnych projektów, które mogą być zbyt ryzykowne z punktu widzenia pozycji rynkowej czy wizerunku sponsora funduszu,
• sprawdzenie możliwości wejścia na nowe rynki docelowe przez sponsora funduszu.

Przewagi funduszu
Corporate Venture Capital

Fundusz Corporate Venture Capital osiąga założone cele dzięki bezpośredniemu dostępowi do wiedzy branżowej firmy-sponsora.

Fundusz wykorzystuje wiedzę branżową przede wszystkim w procesie selekcji projektów inwestycyjnych oraz w ramach wsparcia udzielanego firmom, w które zainwestował.

Firmy z portfela inwestycyjnego często korzystają również z infrastruktury (np. badawczej) sponsora funduszu czy jego relacji biznesowych.

To bardzo ważne przewagi funduszu CVC nad „klasycznymi” funduszami Venture Capital.

Fundusz CVC jako inwestor to duża szansa na rozwój startupu. Dzięki mocnemu wsparciu silnego podmiotu branżowego, „sponsora” funduszu, startup ma możliwość osiągnięcia sukcesu znacznie szybciej niż z typowym funduszem VC.

Wady Corporate Venture Capital

Opisane powyżej przewagi funduszu CVC niestety często zamieniają się w obciążenie dla startupu.

Współpraca startupu z funduszem Corporate Venture Capital oraz sponsorem funduszu niesie ze sobą wiele problemów.

Trzy z tych problemów mają szczególne znaczenie:

• wprowadzenie procedur korporacyjnych w startupie,
• nierynkowe rozliczenia pomiędzy startupem a korporacją,
• postrzeganie startupu jako części grupy kapitałowej korporacji sponsorującej fundusz.

Poniżej, wyjaśnię nieco szerzej wymienione przed chwilą w dużym skrócie problemy.

Wprowadzenie procedur korporacyjnych w startupie

Bliska współpraca startupu ze sponsorem może spowodować, iż startup przejmie sposób działania korporacji.

W wyniku czego, startup stanie się mniej elastyczny i wolniejszy w działaniu, a w rezultacie mniej innowacyjny.

Nierynkowe rozliczenia pomiędzy startupem a korporacją

Jedna z ważniejszych zalet CVC to między innymi możliwość korzystania z infrastruktury sponsora funduszu czy kanałów dotarcia do klientów.

Z punktu widzenia zasad funkcjonowania funduszy, taka współpraca powinna być oparta zasadach rynkowych („within arm’s length”).

Koszt nabywanych od korporacji usług oraz ceny za usługi sprzedawane sponsorowi funduszu powinny być ustalane w oparciu o kalkulację rynkową.

Chodzi o to, aby przyszli inwestorzy zewnętrzni mogli w pełni zrozumieć model biznesowy startupu i poznać jego realną sytuację finansową.

Postrzeganie startupu jako części grupy kapitałowej sponsora funduszu.

Firma, w którą zainwestował fundusz
Corporate Venture Capital, może nie być postrzegana na rynku jako niezależny podmiot.

Może to spowodować brak możliwości współpracy z firmami konkurencyjnymi w stosunku do sponsora funduszu.

Dodatkowo, może to ograniczyć możliwości współpracy startupu z innymi podmiotami, które przykładowo mogą:

• stosować wyższe ceny za sprzedawane startupowi usługi czy produkty,
• żądać gwarancji ze strony sponsora funduszu w ramach zawieranych umów o współpracy,
• traktować startup jako korporację, a nie małą firmę przy nawiązywaniu i realizowaniu współpracy.

CVC to ryzyko dla założyciela jako właściciela

Corporate Venture Capital niesie wiele ryzyk dla pozycji założyciela jako wspólnika w firmie.

Pomyślny rozwój startupu i wzrost jego wartości może nie przełożyć się na sytuację założyciela z punktu widzenia jego interesów właścicielskich.

Ryzyka dla założyciela wynikają przede wszystkim z roli, którą odgrywa firma zapewniająca finansowanie funduszowi CVC.

Ma to znaczenie przede wszystkim wtedy, gdy sponsor funduszu pełni kluczową rolę w funkcjonowaniu startupu i od niego w dużej mierze zależy powodzenie projektu.

Teoretycznie, fundusz Corporate Venture Capital powinien unikać takich sytuacji, ale w praktyce zdarzają się one dość często.

Poniżej przedstawiam kilka ryzyk, które dotyczą założyciela. Występują one wtedy, gdy sponsor funduszu CVC zaczyna zbyt mocno wchodzić w rolę inwestora branżowego.

Te ryzyka są między innymi następujące:

• fundusz Corporate Venture Capital może opóźniać wyjście z inwestycji ze względu na interes sponsora funduszu,
• problem z pozyskiwaniem finansowania w kolejnych rundach inwestycyjnych,
• znaczące ograniczenie ścieżek wyjścia z inwestycji,
• niekorzystna oferta wyjścia dla założyciela złożona przez sponsora funduszu,
• niebezpieczeństwo marginalizacji założycieli w zakresie działań operacyjnych i strategicznych,
• trudna do przeprowadzenia wycena startupu.

Fundusze
Corporate Venture Capital na świecie

Według The 2018 Global CVC Report przygotowanego przez CB Insights na świecie w 2018 roku funkcjonowało 773 funduszy Corporate Venture Capital.

Najbardziej aktywnymi funduszami CVC na świecie w 2018 roku były:

• Google Ventures (GV), który dokonał ponad 70 inwestycji,
• Salesforce Ventures,
• Intel Capital, Baidu.Ventures,
• Legend Capital,
• SBI Investment.

Google Ventures (GV), który dokonał ponad 70 inwestycji, Salesforce Ventures, Intel Capital, Baidu.Ventures, Legend Capital, SBI Investment.

Fundusze CVC sponsorują również takie znane przez wszystkich firmy jak Orange (Orange Digital Ventures) czy Dell (Dell Technologies).

Największym zainteresowaniem funduszy CVC na świecie w 2018 roku cieszyły się firmy związane z:

• szeroko pojmowaną branżą internetową,
• komunikacją mobilną,
• ochroną zdrowia.

W Europie najwięcej inwestycji fundusze CVC dokonały w Wielkiej Brytanii i Niemczech. Stanowiło to około 45% wszystkich inwestycji dokonanych w krajach europejskich.

Fundusze CVC powstają również w Polsce. Tworzą je przede wszystkim duże koncerny, które posiadają jako akcjonariusza skarb państwa.