Czy biznes plan dla inwestora (funduszu VC) ma sens?

Formalny biznes plan dla inwestora wbrew powszechnym opiniom nie pełni kluczowej roli w pozyskiwaniu kapitału VC dla startupu. Nie znaczy to jednak, że nie warto go przygotowywać.

Dla funduszu ważne jest to, aby założyciel był dobrze przygotowany, czyli posiadał wiarygodny plan rozwoju startupu. Taki plan można spisać w formalnym biznes planie, ale ze względu na specyfikę pozyskiwania finansowania dla startupu nie jest to konieczne.

Innymi słowy, plan rozwoju startupu przedstawia się inwestorowi za pomocą innych narzędzi (materiałów) inwestycyjnych. Fundusz nie oczekuje przesłania pełnego biznesplanu podczas pierwszego kontaktu. Nie ma to również większego sensu z punktu widzenia założyciela startupu.

Znacznie większa rolę biznes plan odegra w pozyskiwaniu finansowania przez firmę od funduszy Private Equity. Takie fundusze nie finansują startupów, ale firmy już działające od jakiegoś czasu z wiarygodnym modelem biznesowym i powtarzalnymi przychodami.

W niniejszym tekście wyjaśnię dlaczego formalny biznes plan dla inwestora (funduszu Venture Capital) ogrywa rolę drugorzędną. Przedstawię specyfikę pozyskiwania finansowania od funduszu oraz jego oczekiwania wobec startupu.

Biznes plan – co to jest?

Zanim przejdę do omówienia roli biznesplanu w procesie pozyskiwania finansowania od funduszu VC przedstawię krótką definicję tego materiału inwestycyjnego. Biznes plan to plan rozwoju biznesowego przedsiębiorstwa, który przedstawia się w formie opisowej i numerycznej.

W tym materialne powinny się znaleźć między innymi informacje opisujące startup, jego rynek docelowy, konkurencję, a także przyjęte cele biznesowe i sposób ich realizacji wraz z prognozami finansowymi.

Biznesplany wykorzystuje się najczęściej w pozyskiwaniu finansowania bankowego, dotacji ze środków unijnych czy też od inwestora.

Pełnią one również rolę informacyjną. Przykładowo, korzystają z nich właściciele firm zarządzanych przez kadrę menedżerską czy rady nadzorcze spółek. Ich cel to przedstawienie obecnej sytuacji firmy oraz planów na przyszłość.

Tematykę biznesplanu poruszyłem w kilkunastu tekstach, a przede wszystkim w Biznes plan firmy i startupu. Co to jest? Jak napisać?

Inne teksty, które poświeciłem tej tematyce to między innymi:

• Spis treści biznes planu. Zacznij pisanie od niego.
• Profesjonalny biznes plan. Jak go przygotować?

Jak wygląda pozyskiwanie finansowania od funduszu?

Rola biznes planu w pozyskiwaniu finansowania od funduszu Venture Capital wynika ze specyfiki pozyskiwania projektów przez ten typ inwestorów. To podejście opiera się na zasadzie „lejka”, którą można byłoby przedstawić jako zasadę „od ogółu do szczegółu”.

Z punktu widzenia funduszu, pierwszym etapem pozyskiwania projektów jest wstępna selekcja. Na tym etapie, fundusze dokonują zazwyczaj szybkiej selekcji przesłanych im materiałów inwestycyjnych.

Zazwyczaj, przedstawiciel funduszu poprzez bardzo pobieżną analizę takich materiałów dokonuje wyboru interesujących, z punktu widzenia funduszu VC, projektów. Na tym etapie, fundusz wybiera projekty, o których chce się dowiedzieć więcej.

Zapoznawanie się funduszu z projektem ma miejsce najczęściej w formie spotkania. Przed wybuchem epidemii COVID-19 takie spotkania odbywały się w większości przypadków w biurze funduszu. Rozmowy online via Skype czy inne aplikacje były kiedyś mniej spotykane.

Po pierwszym spotkaniu z pomysłodawcą czy startupem, fundusz podejmuje kolejną decyzję dotyczącą dalszego procedowania. Jeśli spotkanie było interesujące to fundusz rozpoczyna kolejne kroki dotyczące zapoznawania się z projektem.

Możliwe kolejne kroki to między innymi następne spotkania oraz analiza dostarczonych przez startup materiałów. Na kolejnych etapach, fundusz oczekuje przede wszystkim przedstawienia mu modelu finansowego.

Zazwyczaj, dalsze zapoznawanie się funduszu z projektem polega na zadawaniu konkretnych pytań. Założyciel startupu ma pełną dowolność w zakresie przesyłania odpowiedzi.

To jest etap, na którym może zdecydować o przesłaniu do funduszu formalnego biznes planu.

Zaznaczę, że fundusz Venture Capital nie oczekuje od startupu posiadania formalnego biznes planu. Wystarczą bardzo dobrze przygotowane opisy poszczególnych obszarów modelu biznesowego czy prognozy finansowe w Excelu.

Innymi słowy, na tym etapie fundusz wymaga dobrego przygotowania, szczególnie w zakresie modelu biznesowego, ale niekoniecznie tradycyjnego biznesplanu.

Specyfikę pozyskiwania finansowania od inwestorów Venture Capital przedstawiłem w wielu tekstach. Jeśli chce dowiedzieć się więcej na ten temat to przeczytaj Teaser inwestycyjny. Co to jest? Jak napisać? Przewodnik.

Biznes plan dla inwestora zastąp teaserem inwestycyjnym

Jak przedstawiłem powyżej, we wstępnej fazie selekcji, fundusze oczekują raczej ogólnej informacji o projekcie. Najlepszym narzędziem jest teaser inwestycyjny, który przedstawia projekt w sposób skrócony.

Moim klientom rekomenduję zazwyczaj stworzenie 1-2 stronicowego teasera inwestycyjnego. Zawartość zależy przede wszystkim od specyfiki projektu.

W mojej opinii, pomysłodawcy czy założyciele startupu nie powinni wykorzystywać biznes planu na etapie wstępnej selekcji. Na początku, inwestor nie oczekuje pełnej informacji o projekcie.

Przesłanie inwestorowi takiego biznesplanu może nawet zadziałać na niekorzyść założyciela startupu. Chodzi to to, że inwestorzy prawie nigdy nie czytają całego biznes planu na tym etapie.

Mogą jednak selektywnie wybrać niektóre jego fragmenty. Niektóre z nich mogą się odnosić do obszarów projektu, które najlepiej byłoby przedstawić wraz z komentarzem podczas spotkania.

Na podstawie wybiórczej analizy, fundusz może uznać, że projekt nie jest dla niego interesujący. Oznacza to, że fundusz zrezygnuje z możliwości wysłuchania założyciela startupu.

Jak wspominałem powyżej, biznes plan zazwyczaj pełni ważniejszą role w pozyskiwaniu kapitału od funduszy Private Equity. Fundusze te oczekują wysokiej jakości materiału inwestycyjnego.